Follow Us:Respiratio 2018; 8 (1-2):25-32
MOGUĆNOSTI OTKRIVANJA PACIJENATA U RIZIKU ZA OBOLIJEVANJE OD HRONIČNE OPSTRUKTIVNE BOLESTI PLUĆA U PORODIČNOJ MEDICINI
Detection capabilities of the patients in the risk for chronic obstructive lung disease in family practice
Petrović Verica¹, Stanetić Kosana¹, Marković Brankica, Tešanović Sanja¹
¹Univerzitet u Banjoj Luci, Medicinski fakultet, Banja Luka, Republika Srpska , Bosna i Hercegovina
Original research
Naučni članak
doi: 10.26601/rsp.aprs.18.4
Abstrakt: Uvod: Procjenjuje se da će hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) do 2020. postati treći vodeći uzrok mortaliteta u svijetu zbog stalne izloženosti faktorima rizika i starenja stanovništva. Pušenje nije jedini, ali je najznačajniji faktor rizika za nastanak HOBP. U radu porodičnog ljekara, upitnici za procjenu rizika za HOBP kod starijih od 40 godina bi trebali skrenu pažnju na HOBP.
Cilj: Procijeniti rizik za pojavu HOBP kod pacijenata u porodičnoj medicini. Procijeniti uticaj pušačkog statusa, pola i životnog doba na rizik za pojavu HOBP.
Materijal i metode: Istraživenje je provedeno anketiranjem 304 pacijenata u Domu zdravlja Banjaluka u periodu od 03.04. do 07.04.2017. Anketirano je oko 20 uzastopnih pacijenata dnevno pomoću upitnika Drive4COPD i dodatnog upitnika koji je sadržavao pitanja o polu, dobi, pušačkom statusu i izloženosti nepušača pasivnom pušenju kod kuće i na radnom mjestu. Dobijeni podaci su obrađeni statistički i prikazani tabelarno.
Rezultati: Od ukupno 304 ispitanika, bilo je 143 (47.0%) muškaraca i 161 (53.0%) žena. Visok rizik za nastanak HOPB imalo je 34,5% ispitanika; 71 (68,9%) pušača i 32 (35,2%) bivših pušača. Od 198 (65,1%) pasivnih pušača, njih 92 (46,5%) su imali visok rizik za HOBP.
Zaključak:Visok rizik za HOBP povezan je sa pušenjem duvana. Pušači su statistički značajno u većem riziku od HOBP u odnosu na nepušače i bivše pušače. Pasivni pušači su u statistički značajno većem riziku od HOBP u odnosu na nepušače. Rizik za HOBP raste sa godinama starosti i veći je kod muškaraca nego kod žena.
Ključne riječi: HOBP, faktori rizika, rano otkrivanje, drive4COPD
LITERATURA
|
1. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. 2017. Available from: http://www.sppneumologia.pt/uploads/files/comissoestrabalho/Fisiopatologia%20e%20DPOC/wms-GOLD-2017-FINAL.pdf [Cited Jan 25] |
|
|
|
|
|
2. Stanetić K. Prevencija u radu porodičnog ljekara. Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske. Banja Luka; 2015. |
|
|
|
|
|
3. Jatić Z. Prevencija hronične opstruktivne bolesti pluća. U: Stanetić K, Račić M, Petrović V, Jatić Z, Savić S, Kusmuk S. Prevencija najčešćih hroničnih bolesti. Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske. Banja Luka; 2017. |
|
|
|
|
|
4. Screening for Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Recommendation Statement Am Fam Physician. 2016;15:94(2). |
|
|
|
|
|
5. Vodič za odvikavanje od pušenja. Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske. Banja Luka; 2016. |
|
|
|
|
|
6. Terzikhan N, Verhamme KMC, Albert Hofman A, Stricker BH, Brusselle GG, Lahousse L. Prevalence and incidence of COPD in smokers and non-smokers: the Rotterdam Study. Eur J Epidemiol. 2016; 31(8): 785–792. |
|
|
|
|
|
7. Passive smoking exposure is associated with increased risk of COPD in never smokers. Hagstad S, Bjerg A, Ekerljung L, Backman H, Lindberg A, Rönmark E, at al. Chest. 2014;145(6):1298-1304. |
|
|
|
|
|
8. Jordan RE, Cheng KK, Miller MR, Adab P. Passive smoking and chronic obstructive pulmonary disease: cross-sectional analysis of data from the Health Survey for England. BMJ Open 2011;1:e000153. |
|
|
|
|
|
9. Centers for Disease Control and Prevention CDC 24/7 Smoking and COPD. Available from: https://www.cdc.gov/tobacco/campaign/tips/diseases/copd.html [Cited Feb 15] |
|
|
|
|
|
10. Løkke A, Lange P, Scharling H, et al Developing COPD: a 25 year follow up study of the general population. Thorax. 2006;61:935-9. |
|
|
|
|
|
11. Wu J, Don D Sin DD. Improved patient outcome with smoking cessation: when is it too late? Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2011; 6: 259–267. |
|
|
|
|
|
12. Gentry S, Gentry B. Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Diagnosis and Management Am Fam Physician. 2017;95(7):433-41. |
|
|
|
|
|
13. Screening for Chronic Obstructive Pulmonary DiseaseUS Preventive Services Task Force Recommendation Statement JAMA. 2016;315(13):1372-7. |
|
|
|
|
|
14. 14.American Family Physician. Screening for Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Recommendation Statement. 2016. Available from: https://www.aafp.org/afp/2016/0715/od1.html [Cited Mar 26] |
|
|
|
|
|
15. Martinez FJ, Raczek AE, Seifer FD, Conoscenti CS, Curtice TG, D'Eletto T et al. |
|
|
|
|
|
16. Development and Initial Validation of a Self-Scored COPD Population |
|
|
|
|
|
17. Screener Questionnaire (COPD-PS). COPD. 2008;5(2):85-95. |
|
|
|
|
|
18. Simplified COPD screening: validation of the PiKo-6® in primary care. Frith P et al. Prim Care Respir J. 2011;20(2):190-8. |
|
|
|
|
|
19. Weiss G, Steinacher I, Lamprecht B, Kaiser B, Mikes R, Sator L, et al. Development and validation of the Salzburg COPD-screening questionnaire (SCSQ): a questionnaire development and validation study. NPJ Prim Care Respir Med. 2017; 27: 4. |
|
|
|
|
|
20. Screening for Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Systematic Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force Guirguis-Blake JM, Senger CA, Webber EM, Mularski R, Whitlock EP. Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality (US); 2016. Report No.: 14-05205-EF-1. U.S. Preventive Services Task Force Evidence Syntheses, formerly Systematic Evidence Reviews. Aviable from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27170970 [Cited Feb 15] |
|
Petrović Verica
Medicinski fakultet, Univerzitet u Banjoj Luci