Follow Us:Respiratio 2023; 13, (1-2):84-94
PREVALENCIJA PREDIJABETESA KOD ODRASLIH PREDGOJAZNIH I GOJAZNIH OSOBA I UTVRĐIVANJE NJIHOVOG RIZIKA ZA OBOLIJEVANJE OD DIJABETESA
PREVALENCE OF PREDIABETES IN PREOBESE AND OBESE ADULTS AND DETERMINATION OF THEIR RISK FOR DIABETES
Kosana Stanetić1,2, Dijana Tomić Prodanović3, Verica Petrović1,2, Radojka Bijelić1,4, Mirko Stanetić 2,5, Marijana Radanović Knežević6
1JZU Dom zdravlja Banja Luka
2Medicinski fakultet, Univerzitet u Banjoj Luci
3JZU Dom zdravlja „Sveti Sava Teslić
4Panevropski Univerzitet Apeiron
5Univerzitetski klinički centar Republike Srpske
6JZU Dom zdravlja Prijedor
Original Research
Naučni članak
Uvod: Predijabetes je stanje poremećene homeostaze glukoze manifestovano ili povećanjem glukoze natašte ili smanjenjem tolerancije glukoze. Predijabetes nosi visok rizik za obolijevanje od dijabetesa i kardiovaskularnih komplikacija.
Cilj: da se utvrdi prevalencija predijabetesa kod predgojaznih i gojaznih osoba i desetogodišnji rizik za obolijevanje od T2DM kod ovih ispitanika.
Metode: Istraživanje je sprovedeno u ambulantama porodične medicine Edukativnog centra porodične medicine (ECPM) Doma zdravlja Banja Luka i Dom zdravlja Teslić. Studijom su obuhvaćeni predgojazni i gojazni pacijenti stariji od 18 godina života, sa indeksom tejelesne mase većim od 27.0 kg/m2. Instrumenti za istraživanja su: upitnik sa sociodemografskim podacima, upitnik za procjenu rizika od oboljevanja od dijabetes melitusa tip 2 (FINDRISC), a izvršena su antropometrijska mjerenja pacijenata, mjerenja arterijskog krvnog pritiska i laboratorijski nalazi (glukoza natašte, lipidni status, HbA1c).
Rezultati: Istraživanje je obuhvatilo 264 pacijenta. Prevalenca predijabetesa kod gojaznih pacijanata iznosi 28.03%, dok kod predgojaznih iznosi 21.21%. Ispitanici sa većim obimom struka imaju veću šansu da imaju predijabetes. Sa povećanjem starosne dobi povećava se šansa za dobijanjem predijabetesa, preko 30% gojaznih i predgojaznih osoba koji imaju preko 70 godina ima predijabetes. U odnosu na pol, žene imaju veću šansu za razvoj predijabetesa. Podaci iz FINDRISC upitnika pokazali su da 1.52% pacijenata iz kategorije predgojaznih ima 50% šansu za razvoj dijabetesa tokom deset godina, dok iz kategorije gojaznih pacijenata 13.6% imaju 50% šansi za razvoj tip 2 DM u toku deset godina.
Zaključak: Uloga doktora porodične medicine je u ranoj identifikaciji pacijenata sa predijabetesom i dijabetesom, redukciji faktora rizika i eventualno farmakološkom tretmanu ovih pacijenata.
Ključne riječi: predijabetes, procjena rizika za dijabetes, riziko faktori
LITERATURA
|
1. International Diabetes Federation. International Diabetes Federation; Brussels, Belgium: 2019. Availabe from: http://www.diabetesatlas.org [accessed Mart 13th 2023]. |
|
|
|
|
|
2. American Diabetes Association. Available from: https://nationalhealthcouncil.org/member/american-diabetes-association/ [accessed Mart 15th 2023]. |
|
|
|
|
|
3. Center of Disease Control. Available from: https://www.cdc.gov/diabetes/basics/prediabetes.html [accessed Mart 23th 2023]. |
|
|
|
|
|
4. https://diabetes.org/diabetes/prediabetes [accessed Mart 23th 2023]. |
|
|
|
|
|
5. Bansal N. Prediabetes diagnosis and treatment:A review. World J Diabetes. 2015; 6:296-303.[CrossRef] PMid:25789110 PMCid:PMC4360422 |
|
|
|
|
|
6. Stanetić K, Račić M, Petrović V, Jatić Z, Savić S, Kusmuk S. Prevencija najčešćih hroničnih bolesti. Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske. Banja Luka; 2017. |
|
|
|
|
|
7. DECODE Study Group. Age- and sex-specific prevalences of diabetes and impairedglucose regulation in 13 European cohorts.Diabetes Care. 2003;26:61-9. |
|
|
|
|
|
8. Portero McLellan KC, WyneK,Villagomez ET, Hsueh WA. Therapeutic interventions to reduce the risk of progression from prediabetes to type 2 diabetes mellitus.Therapeutics and Clinical Risk Menagement. 2014;10: 173-88. |
|
|
|
|
|
9. De Fronzo R, Eldor R, Abdul-Ghani M. Pathophysiologic approach to therapy inpatients with newly diagnosed type 2 diabetes. Diabetes Care. 2013:S127-129. |
|
|
|
|
|
10. Tabák AG , Herder C, RathmannW, Brunner EJ, Kivimäki M. Prediabetes:a high-risk state for diabetes development. Lancet. 2012;379:2279-90. |
|
|
|
|
|
11. Knowler W, Fowler ES, Hamman RH,Christophi CA, Hoffman H, Brenneman A, etal.; Diabetes Prevention Program Research Group. 10-year follow-up of diabetes incidence and weight loss in the Diabetes Prevention Program Outcomes Study. Lancet. 2009;374:1677-86. |
|
|
|
|
|
12. Lindström J, Ilanne-Parikka P, PeltonenM, Aunola S, Eriksson JG, Hemiö K, et al.; Finnish Diabetes Prevention Study Group.Sustained reduction in the incidence of type 2 diabetes by lifestyle intervention: follow-up ofthe Finnish Diabetes Prevention Study. Lancet. 2006;368:1673-9. [CrossRef] PMid:17098085 |
|
|
|
|
|
13. Li G, Zhang P, Wang J, Li G , Zhang P,Wang J, et al. The long-term effect of lifestyleinterventions to prevent dia- betes in the China Da Qing Diabetes Prevention Study:a 20-year follow-up study. Lancet. 2008; 371:1783-9. |
|
|
|
|
|
14. Xu Y, Wang L, He J, Bi Y, Li M, WangT, et al. Prevalence and control of diabetes in Chinese adults. JAMA. 2013;310:948-59. |
|
|
|
|
|
15. Hasmenini SJ, Karandich M, Cherghian B, Azhdari M. Prevalence of prediabetes and associated factors in southwest Iran: results from Hoveyzeh cohort study. BMC Endocrine disorders.2022; 22:72. [CrossRef] PMid:35305637 PMCid:PMC8933994 |
|
|
|
|
|
16. Xu F, Cohen SA, Lofgren IE, Greene GW, Delmonico MJ, Greaney ML. Relationship between diet quality, physical activity and health-related quality of life in older adults: findings from 2007-2014 National Health and Nutrition Examination Survey. Journal of Nutrition, Health and Aging 2018; 22(9), 1072-1079. https://doi.org/10.1007/s12603-018-1050-4 |
|
|
|
|
|
17. Grundlingh N, Zewotir T, Roberts D, Manda S. Assessment of prevalence and risk factors of diabetes and pre-diabetes in South Africa. Journal of Heath, Population and Nutrition. 2022; 41:7. [CrossRef] PMid:35236427 PMCid:PMC8889060 |
|
Corresponding author:
Kosana Stanetić, associate professor of family medicine
Department of Family medicine, School of Medicine University in Banja Luka
Sime Matavulja 4, 78 000 Banja Luka, Bosnia and Herzegovina
E-mail: kosana.stanetic@med.unibl.org
Phone: +387 65 535 790